Autisme en de relatie beëindigen – voorbeeld uit de praktijk

Steeds vaker kom ik gebroken relaties tegen waarbij autisme een rol speelt. Deze stellen gaan uit elkaar omdat ze de verbinding niet meer hebben en omdat ze niet of moeilijk kunnen communiceren. Hieronder lees je een praktijkvoorbeeld van hoe een relatie beëindigen bij autisme kan verlopen als er hulp is van een mediator.

Over de auteur

Wilco Smeets

Mediator gespecialiseerd in echtscheidingen

Autisme in de relatie: Het kennismakingsgesprek

Linda geeft bij het kennismakingsgesprek direct aan dat Martin autisme heeft. De diagnose is gesteld toen hij bij de overgang naar het middelbaar onderwijs tegen problemen aan liep. Linda geeft aan dat ze elkaar hebben ontmoet tijdens hun opleiding. Het autisme leek toen minder een stempel te drukken op hun relatie, maar in de loop van de jaren is het erger geworden – zij heeft er in ieder geval meer last van gekregen. Ze hebben geprobeerd samen alvast een aantal afspraken te maken over het beëindigen van de relatie, maar lopen hierin vast. De sfeer in huis is al een paar weken gespannen.

Linda wil geliefd en gezien worden

Ze geeft om Martin maar “het houden van” is er al jaren niet meer. Ze mist emotionele binding.

“We zijn samen een goede geoliede machine waardoor het eten op tijd op tafel staat en de was is gedaan. Maar dat is voor mij niet genoeg, ik wil me verbonden voelen, ervaren dat ik geliefd en gezien wordt.”

Linda heeft het opgegeven en praat al lange tijd niet meer met Martin over haar gevoel of over dingen die haar raken. Ze vindt zijn directe manier van communiceren en zijn rationele kijk op zaken lastig. Ze mist inlevingsvermogen. Dit proces, waarbij zij zich terugtrekt, is al jaren gaande. Het blijft haar verbazen dat Martin dit niet eens opmerkt.

Hoe kun je niet gelukkig zijn?

Martin is boos en gekwetst. Hij begrijpt Linda niet. Ze hebben het goed, ze hebben een gezonde dochter, een mooie woning en gaan graag op vakantie. Dan is de relatie toch prima? Martin begrijpt ook de opmerking van Linda dat ze zich alleen voelt niet; hoe kun je je eenzaam voelen in onze relatie? Als je me nodig hebt dan ben ik er voor je. Ik ben zelfs meer gaan werken zodat we onze droom, een mooie cabrio old timer, konden kopen. Bovendien heb je je dochter, vriendinnen en familie om je heen. Hij kan zich niet inleven in het gevoel van Linda dat ze zich alleen voelt, omdat ze niet letterlijk alleen is. Hij heeft een andere beleving van de relatie door zijn autisme.

Therapie voor autisme en relatieproblemen

Dat Linda de relatie wil beëindigen is hard aangekomen. Hij heeft dit niet zien aankomen terwijl Linda voor haar gevoel al jarenlang signalen afgeeft. Martin begrijpt niet dat Linda, die in de afgelopen jaren aandrong op relatietherapie, dit ineens niet meer ziet zitten, juist nu hij zover is dat hij het een kans wil geven. Als hij nadenkt over de toekomst dan staan alle zekerheden en routines ineens ter discussie; dit geeft kortsluiting in zijn hoofd.

Lees meer in ons blog over scheiden van een partner met autisme.

Martin trekt zich terug

Voor iemand met autisme is het beëindigen van een relatie extra stressvol. Doordat de vaste structuren veranderen, raakt Martin overprikkeld. Hij trekt zich meer en meer terug in zijn favoriete bezigheid, het online schaken, om zijn rust te vinden. Wanneer er veel van hem gevraagd wordt of hij aangespoord wordt om keuzes rond het uit elkaar gaan te maken, wordt hij boos vanuit zijn machteloosheid. Hij voelt zich niet gezien en zijn faalangst, die hij al jaren met zich meedraagt, komt naar boven.

Elke keer dat Linda een poging doet om contact te maken ervaart ze weerstand. Ze overspoelt hem met vragen en blijft hopen dat hij zal veranderen wanneer hij haar maar begrijpt. Martin kan door de stress niet meer denken en trekt zich, tot grote frustratie van Linda, steeds verder terug in zijn eigen binnenwereld.

Hulp bij beëindigen relatie & autisme

Hoe komen Linda en Martin uit deze impasse? Op welke wijze kan een mediator hen begeleiden zodat ze toekomen aan het maken van afspraken? Mediation is maatwerk. Als de informatieverwerking bij iemand afwijkend verloopt, zoals bij autisme, dan vraagt dit specifieke kennis. De mediators van Resolve Visie hebben deze kennis in huis.

Hoe steun ik mijn kind met autisme tijdens onze scheiding?

Een scheiding is een complexe en onzekere periode voor alle gezinsleden, maar voor kinderen met autisme levert het extra uitdagingen op. Autisme (ASS) heeft impact op hoe een kind informatie verwerkt, emoties uit en zich aanpast aan veranderingen. Juist op deze drie vaardigheden wordt een beroep gedaan als je ouders gaan scheiden. Een kind met autisme kan dus wel wat extra steun gebruiken.

Als echtscheidingsmediator in midden Nederland begeleid ik regelmatig een scheiding van een partner met autisme. Maar ook steeds vaker word ik benaderd door ouders waarbij niet zijzelf maar één van de kinderen deze stoornis heeft. Ik merk dat er behoefte bestaat aan informatie. In deze blog wil ik daarom graag een aantal tips delen rondom autisme en gescheiden ouders. Natuurlijk bestaat er geen ‘one-size-fits-all’-aanpak, maar ik hoop dat de volgende suggesties houvast bieden.

Over de auteur

Ellen Nijenhof

Mediator gespecialiseerd in echtscheidingen

1. Houd de communicatie open en eerlijk

Kinderen met autisme zijn extra gevoelig voor veranderingen, het verwart ze en ze worden er onzeker door. Houd daarom de communicatie open en wees eerlijk over wat er gebeurt. Gebruik eenvoudige en directe taal om de situatie uit te leggen en beantwoord vragen die ze hebben. Herhaal informatie, zodat ze beter begrijpen wat er aan de hand is.

2. Gebruik visuele ondersteuning

Visuele hulpmiddelen, zoals foto’s, schema’s en tekeningen, helpen om veranderingen te verduidelijken en voorspelbaarheid te bieden. Maak bijvoorbeeld een visueel schema voor de nieuwe dagelijkse routine, met de wisselingen tussen de huizen van beide ouders. Dit voorkomt verwarring bij een kind met autisme en vermindert angst.

3. Bereid kinderen voor op veranderingen

Probeer veranderingen geleidelijk door te voeren, zodat het kind zich kan aanpassen aan de nieuwe situatie. Bespreek veranderingen in de leefomgeving en routines vooraf.

4. Bied emotionele ondersteuning

Kinderen met autisme hebben moeite om hun gevoelens te begrijpen en uit te drukken. Help hen om emoties te herkennen door middel van visuele hulpmiddelen, zoals emotiekaarten. Moedig hen aan om te praten over hun gevoelens en zorgen. Bied een veilige omgeving waarin ze zich vertrouwd en geliefd voelen.

5. Consistentie tussen beide ouders

Probeer als ouders zoveel mogelijk dezelfde leefregels aan te houden. Als bepaalde regels en routines vergelijkbaar zijn, kan dit helpen bij de overgang tussen de ouders. Bespreek belangrijke zaken, zoals discipline en bedtijd, zodat het kind weet wat het kan verwachten.

6. Overweeg professionele begeleiding

Als de scheiding veel stress en aanpassingsproblemen met zich meebrengt, overweeg dan professionele begeleiding voor zowel het kind als voor jullie zelf. Een therapeut die bekend is met autisme kan specifieke ondersteuning bieden bij de verwerking en coping-strategieën.

7. Kies voor maatwerk in de zorgregeling

Stel een zorgregeling per kind op. Kijk vervolgens hoe je dit kunt samenvoegen zodat er een haalbaar zorgpatroon ontstaat waarbinnen elke ouder voldoende privé tijd heeft. Een kind met autisme kan een sterke behoefte hebben aan één vaste slaapplaats. Dit kan ertoe leiden dat het zorgpatroon voor het kind met autisme afwijkt van de andere kinderen in het gezin.

Tip: een mediator kan je helpen bij het maken van afspraken in een ouderschapsplan.

8. Een kind met autisme en een huisdier

Heb oog voor de bijzondere band tussen een kind en een huisdier. Een huisdier biedt onvoorwaardelijke liefde en een veilig luisterend oor wanneer een kind verdrietig of boos is. Een dier biedt daarnaast afleiding, speelplezier en de zorg ervoor doet soms een aanspraak op het verantwoordelijkheidsgevoel van een kind. Een kind met autisme heeft niet altijd veel vriendjes; een huisdier is dan extra belangrijk. Ik zie regelmatig dat het huisdier juist om die reden de zorgregeling van het kind met autisme volgt.

9. Verlies jezelf niet uit het oog

Last but not least: wees mild naar jezelf en naar elkaar. Verlies jezelf niet in de zorg voor je kinderen, maar doe regelmatig leuke dingen. Ga sporten, uit eten, lekker naar de kapper of lees een boek. Het is ontzettend belangrijk voor de kinderen dat jij, dat jullie, goed in je vel zitten. Jullie energie, positief of negatief, heeft onbewust impact op de kinderen. Zorg dus goed voor jezelf, daar doe je je kind een heel groot plezier mee!

Scheiding van een partner met autisme

Over de auteur

Ellen Nijenhof

Mediator gespecialiseerd in echtscheidingen

Deze blog draait om scheiden en autisme. Als mediator begeleid ik stellen die hun relatie verbreken. Een terugkerend onderwerp vormt het gemis aan emotionele binding en het gebrek aan communicatie. Die uitdagingen komen vaker voor in een relatie waarbij één van beiden autisme heeft, tegenwoordig Autisme Spectrum Stoornis (ASS). Het praktische, “de dagelijkse gang van zaken”, dat loopt allemaal wel, maar wanneer hebben we voor het laatst echt een gesprek gevoerd? Je voelt je steeds eenzamer en uiteindelijk komt het misschien op een punt dat je een scheiding wil van je partner met autisme.

Scheiden en autisme

Ellen Nijenhof, familie mediator, heeft ervaring in de begeleiding van stellen die willen scheiden waarbij autisme een rol speelt. Zij vertelt; aandacht voor de ander of jezelf verplaatsen in de ander sneeuwt in langdurige relaties nogal eens onder. Door drukte of ingesleten patronen ren je voorbij aan de mensen die het dichtst bij je staan. Bij een scheiding door autisme ligt dit probleem al vanaf het begin onder een vergrootglas. Dat heeft te maken met de kenmerken en uitdagingen die bij autisme horen.

Gedragskenmerken van autisme

Iemand met autisme verwerkt de informatie die via zintuigen binnenkomt (zien, ruiken, horen, voelen) op een andere manier. Waarnemingen worden minder goed verwerkt tot een samenhangend geheel. Iemand met autisme heeft wel gevoel voor de ander en hecht ook waarde aan emotionele binding, maar vindt dit ingewikkeld, omdat er veel (non verbale) signalen bestaan die niet worden opgepikt. Iemand met een ASS stoornis ontvangt alleen de letterlijke boodschap en leest niet tussen de regels door.

Een ander kenmerk van autisme is een hogere prikkel- en stressgevoeligheid. Iemand trekt zich vaker terug en komt tot rust door hyperfocus (intense concentratie) op een bepaald onderwerp. Hierdoor is er niet altijd oog voor de behoeften van de ander in een relatie.

Op de poster van de Nederlandse vereniging voor Autisme tref je de belangrijkste gedragskenmerken bij volwassenen. Natuurlijk verdient deze uitspraak nuancering, want de ene persoon is de ander niet, maar grosso modo vormen dit een belangrijke kenmerken van autisme. Dit maakt dat in de relatie het emotioneel verbinden, het gezien en gehoord worden, op een andere manier vorm krijgt. Meestal vraagt dit extra aandacht van beiden. Lees er meer over in ons blog over autisme en relaties.

De invloed van autisme op de scheiding

Een relatiebreuk kenmerkt zich door diep verdriet, angst, onzekerheid en veel regelwerk. Daarnaast krijg je in het scheidingsproces ontzettend veel informatie te verwerken (verwijten van je (ex-)partner, maar ook verhuizen of niet, zorgverdeling voor kinderen en financiën) en zijn er keuzes te maken. Ik zie regelmatig dat de (ex-) partner denkt dat de boodschap duidelijk is; maar door de overload van informatie blijft er bij de partner met autisme slechts een deel hangen en mogelijk alleen het deel wat het minste pijn doet.

Hulp bij scheiden en autisme

Mediation bij scheiden en autisme vergt rust en duidelijkheid. Een rustige mediator die duidelijke taken in korte zinnen geeft en vragen eenvoudig houdt, bereikt iemand met autisme sneller. Door een duidelijke planning en heldere opdrachten verloopt het proces soepeler en wordt de overprikkeling beperkt. Een flexibele empathische mediator zal natuurlijke wijze rekening houden met de andere partij, die wel meer informatie verlangt, zodat beide partijen gelijkwaardig aan bod komen.

Resolve Visie mediation bij scheiden

Heb je een partner met autisme en wil je de scheiding zo goed mogelijk laten verlopen, dan kan een mediator je hierbij helpen. Ellen Nijenhof zegt over onze aanpak:

“De mediators van Resolve Visie werken met een stappenplan op papier. Dit helpt om in je eigen tempo het proces te volgen. Je weet welk “huiswerk” je hebt en kunt zelf bepalen wanneer je dit doet. Dit helpt mensen enorm, het brengt overzicht en rust.”

In de relatie is er vaak jarenlang niet gesproken over onderliggende emoties. Ellen nodigt partijen juist wel uit om zich hierover uit te spreken, met name de partner van iemand met autisme. Mediation is geen therapie, maar het is voor de verwerking wel belangrijk om gezien en gehoord te worden, je uit te spreken en emoties te delen. Als je eerder begeleiding hebt gehad en daar een behulpzame communicatie methode hebt geleerd, dan beweegt de mediator daar ter ondersteuning graag in mee.

Mediation is maatwerk

Als de informatieverwerking bij iemand op een andere manier verloopt, zoals bij autisme en scheiden, dan vraagt dit om specifieke kennis van de mediator. Resolve Visie heeft deze kennis in huis. Ben je benieuwd wat wij voor jou kunnen betekenen?

Neem contact op

Voor meer informatie of een kosteloos en vrijblijvend kennismakingsgesprek.

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Keurmerk MFN mediators logo
Keurmerk High trust logo
Call Now Button