Het huis onverdeeld laten na scheiding: de voor- en nadelen

Denk je erover om de woning onverdeeld te laten na scheiding? Het kan om verschillende redenen mogelijk of wenselijk zijn om de woning bij een scheiding toch gezamenlijk aan te houden. De juridische term hiervoor is het huis onverdeeld laten na scheiding.  Het (gezamenlijk) aanhouden heeft voor- en nadelen die we in dit artikel bespreken.

Over de auteur

Ellen Nijenhof

Mediator gespecialiseerd in echtscheidingen

Voordelen van het huis onverdeeld laten

Om met de voordelen van een huis in onverdeeldheid te beginnen:

  • Het kan zijn dat je voor jezelf en de kinderen een rustperiode wilt inbouwen. Jullie kunnen nog goed met elkaar en de kinderen hebben nog steeds een eigen plekje. Ook niet onbelangrijk. De woning verdelen heeft dus niet de 1e prioriteit.
  • Degene die de woning wil overnemen heeft nog niet de financiële middelen om de overname te financieren, maar er is bijvoorbeeld al wel bekend dat er een promotie komt. Over een tijd kan die persoon wel de partner uitkopen voor de woning.
  • Het kan ook zijn dat er eerst een lening of (private) leaseauto afgelost moet worden. Deze drukken met name op de financiële draagkracht voor het overnemen van de hypotheek.

Nadelen van het huis onverdeeld laten

Er zijn ook wel een aantal nadelen of in ieder geval aandachtspunten bij de woning onverdeeld laten:

  • Je blijft financieel aan elkaar verbonden na de scheiding. De partner die uit de woning gaat kan geen nieuwe hypotheek krijgen zolang de hoofdelijke aansprakelijkheid er nog is op de huidige hypotheek.
  • Mocht de ex-partner die in de woning blijft niet aan de hypotheekverplichtingen kunnen voldoen, blijft de persoon die uit de woning is vertrokken ook voor de volle 100% aansprakelijk.
  • Er dienen ook duidelijke afspraken gemaakt te worden over wie de kosten van de onverdeelde woning draagt in verband met de hypotheekrenteaftrek. De belastingdienst hanteert de “scheidingsregel” en de hypotheekrenteaftrek voor de partner die uit de woning is vertrokken vervalt na 2 jaar.
  • De woning onverdeeld laten kan (juridisch gezien) voor een periode van maximaal 5 jaar. Het kan daarna wel weer verlengd worden.
  • Wat spreken jullie af mocht een van jullie onverhoopt komen te overlijden tijdens het onverdeeld laten van de woning. Is er dan een testament of geldt het Nederlands erfrecht?
  • Tegen welke waarde wordt de onverdeelde woning uiteindelijk overgedragen als de overname in de toekomst wel kan? Is dat de huidige waarde? Of moet dat de waarde van de woning in de toekomst zijn?

Bemiddeling bij verdeling van het huis

Ik zie in de praktijk dat het idee om de gezamenlijke woning onverdeeld te laten vaak niet bekend is. Het is één van de opties rondom de eigen woning die tijdens onze mediation gesprekken naar voren komt. Op hetzelfde moment ontstaan er dus wel veel nieuwe vragen, ook omtrent scheiden met een woning.

Wil je het huis onverdeeld laten na scheiding, dan moet je allereerst goed geïnformeerd zijn over de mogelijkheden en de bijbehorende fiscale en juridische gevolgen. De uiteindelijke keuze wordt vastgelegd in het echtscheidingsconvenant. Hulp van een mediator zorgt ervoor dat dit proces zo soepel mogelijk verloopt. Neem contact op met Resolve Visie voor meer informatie.

Indexering alimentatie 2023 bekend

De indexering alimentatie 2023 is bekend! Elk jaar stijgt de alimentatie met een vastgesteld percentage, wat we indexering noemen. Voor zowel kinderalimentatie als partneralimentatie is het indexeringspercentage voor het jaar 2023 vastgesteld op 3,4%. Op de site van het Nibud kun je zelf berekenen hoe dit uitpakt.

De indexering van alimentatie is een jaarlijkse aanpassing van het alimentatiebedrag om rekening te houden met inflatie en stijgende kosten van levensonderhoud. In Nederland wordt de indexering van alimentatie meestal automatisch toegepast en wordt het percentage waarmee het alimentatiebedrag wordt verhoogd jaarlijks vastgesteld door het Ministerie van Justitie en Veiligheid.

Hier zijn enkele belangrijke punten over de indexering van alimentatie in Nederland:

  1. Automatische Indexering: De indexering gebeurt in principe automatisch, tenzij anders is afgesproken tussen de partijen.
  2. Percentage: Het percentage van de indexering wordt meestal aan het einde van het jaar bekendgemaakt en is van toepassing op het volgende kalenderjaar.
  3. Berekening: De indexering wordt berekend op basis van salaris- en prijsstijgingen. Het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) levert de cijfers die als basis dienen voor de berekening.
  4. Niet Toepasbaar: In sommige gevallen kan de indexering worden uitgesloten, bijvoorbeeld als dit in het echtscheidingsconvenant is opgenomen.
  5. Achterstallige Betalingen: Als de alimentatie niet is geïndexeerd in voorgaande jaren, kan dit alsnog worden gevorderd. Er zijn echter wel wettelijke termijnen waarbinnen dit moet gebeuren.
  6. Informatie: De meest actuele informatie over de indexering van alimentatie is meestal te vinden op de website van de Rijksoverheid.
  7. Wijzigingen: Als er significante wijzigingen zijn in de financiële situatie van een van de partijen, kan de alimentatie opnieuw worden beoordeeld, los van de jaarlijkse indexering.
  8. Juridisch Advies: Voor specifieke situaties is het raadzaam om juridisch advies in te winnen, aangezien de regels en voorwaarden kunnen variëren.

Het is belangrijk om op de hoogte te blijven van de meest recente regelgeving en percentages rondom de indexering van alimentatie om ervoor te zorgen dat de juiste bedragen worden betaald of ontvangen.

Lees meer: partner alimentatie bij scheiding of lees meer over de financiën bij scheiding.

Welke invloed heeft de scheiding op mijn pensioen?

Een scheiding heeft een enorme invloed op het pensioen. Waar moet je op letten bij het verdelen van de pensioenrechten bij scheiding? Onze mediator vertelt meer over pensioen bij de scheiding. Als je gaat scheiden of als het geregistreerd partnerschap wordt ontbonden dan geldt dat jullie recht hebben op de helft van elkaars ouderdomspensioen, voor zover dat tijdens de huwelijk of het partnerschap is opgebouwd.

Verevenen van pensioen is de standaard

Er is een standaard manier om te verdelen, dat heet verevening. Hierbij wordt de helft van het pensioen wat tijdens het huwelijk is opgebouwd uitbetaald aan de ex-partner, per de datum dat degene die het pensioen heeft opgebouwd met pensioen gaat. Zo hou je dus de helft van je eigen pensioen wat in die periode is opgebouwd en krijg je de helft van het pensioen van je (ex) partner over die periode. Je eigen pensioen keert het pensioen aan jou en je ex-partner uit op je eigen pensioengerechtigde leeftijd. Het pensioen van je (ex) partner keert uit op zijn of haar pensioengerechtigde leeftijd.

Bijzonder partnerpensioen

Bij het overlijden van een ex-partner ontstaat er een nieuw situatie, dat is opnieuw van grote invloed op het pensioen. Bij overlijden van de pensioengerechtigde komt deze aanspraak op ouderdomspensioen van de overleden partner te vervallen. Vanaf dan wordt het bijzonder partnerpensioen uitgekeerd aan de ex-partner. Dit is dus een andere uitkering dan het te verdelen ouderdomspensioen.

Na een scheiding wordt het bedrag wat tot de scheidingsdatum aan waarde is opgebouwd als partnerpensioen gereserveerd voor de ex-partner. Dit heet dan bijzonder partnerpensioen. Er zijn veel pensioenverzekeraars die geen waarde opbouwen, maar dat risico afdekken met een overlijdensrisicoverzekering. Deze overlijdensrisicoverzekering komt bij scheiding of ontslag te vervallen. Het deel van het eigen ouderdomspensioen wat door verevening aan de overleden partner was toegekend vloeit in dat geval weer terug naar de partner die het ouderdomspensioen had opgebouwd.

Wat zijn de gevolgen?

Vaak wordt bij scheiding voor deze standaardmethode – ieder de helft van elkaars pensioen en het reserveren van het bijzonder partnerpensioen – gekozen zonder verder te kijken naar de gevolgen van deze keuze. Toch is het van belang je iets meer te verdiepen in de gevolgen van deze keuze voor het latere pensioeninkomen van beiden voordat het scheidingsconvenant wordt getekend.

Het is mogelijk om af te wijken van de standaardmethode, echter de afwijkende keuze voor het verdelen van het pensioen moet zijn opgenomen in het scheidingsconvenant.

Uit de praktijk: Tanja en Jan maken afspraken over hun pensioen

Aan de hand van een praktijkcase zal duidelijk worden waar je op moet letten bij het maken van een keuze.

Neem bijvoorbeeld Jan (58 jaar) en Tanja (62 jaar).  Na 28 jaar huwelijk gaan ze scheiden. Beiden staan achter deze keuze en ze willen ervoor zorgen dat de scheiding goed geregeld wordt en ze willen dat ze allebei weer goed verder kunnen na de scheiding. Jan heeft altijd fulltime gewerkt bij de overheid. Hij heeft een goed pensioen opgebouwd. Vrijwel zijn hele pensioen is tijdens het huwelijk opgebouwd. 

Het ouderdomspensioen wat hij tijdens het huwelijk heeft opgebouwd bedraagt ca € 20.000 bruto per jaar. Tanja heeft altijd parttime gewerkt en vooral de zorg voor de kinderen op zich genomen. Haar pensioenaanspraak wat tijdens het huwelijk is opgebouwd bedraagt ca 8.000 bruto per jaar. Samen hebben ze dus € 28.000 aan pensioen opgebouwd tijdens het huwelijk. Ieder zou dan recht hebben op de helft, dus € 14.000 aan ouderdomspensioen per persoon. 

Zouden Jan en Tanja kiezen voor de standaardmethode en allebei met pensioen gaan op hun 67e, dan zou Tanja in dit voorbeeld vanaf haar 67al de helft van haar tijdens het huwelijk opgebouwde pensioen moeten afstaan aan Jan. Jan is dan 63 jaar en werkt mogelijk nog en gaat pas vier jaar later met pensioen. Voor Tanja is deze keuze dan erg nadelig omdat ze dan vier jaar moet wachten totdat ze haar aandeel uit het pensioen van Jan ontvangt. Ze is dan al 71 jaar. Kan ze die vier jaar met haar lagere pensioen en AOW overbruggen? Voor Jan geldt dit nadeel niet, sterker nog, hij krijgt al eerder inkomen uit het pensioen van Tanja. (Om het niet te complex te maken laten we in dit voorbeeld het recht op partneralimentatie en de hoogte daarvan buiten beschouwing, al zouden afspraken over partneralimentatie mogelijke nadelen kunnen opheffen).

In deze case zou een afwijkende methode voor het verdelen van het pensioen beter zijn voor Tanja. Jan en Tanja zouden ervoor kunnen kiezen dat het pensioen van Tanja niet gedeeld wordt en dat ze daarnaast nog een aandeel krijgt uit het pensioen van Jan zodat ze in totaal uitkomt op € 14.000 aan ouderdomspensioen. Dan hoeft ze bij haar pensionering niet de helft van het pensioen al af te staan aan Jan. Ze behoudt dan haar pensioen en Jan krijgt vanaf dat moment dus niets uit het pensioen van Tanja.

Tanja zou recht hebben op € 14.000 en heeft zelf € 8.000. Ze komt dan wel nog bij haar pensionering nog € 6.000 tekort. Dit is 30% van de door Jan opgebouwde ouderdomspensioen aanspraak tijdens het huwelijk. Als Jan dan met pensioen gaat ontvangt ze dit aandeel (€ 6.000) van zijn pensioen, dat is opnieuw van behoorlijke invloed. Deze methode is nog steeds nadelig voor Tanja omdat ze nog steeds vier jaar moet overbruggen, maar het nadeel voor haar is minder groot dan bij de standaardmethode.

Wat gebeurt er bij overlijden?

Belangrijk hierbij is om ook goed te onderzoeken wat ieder zou ontvangen aan bijzonder partnerpensioen als één van beiden zou komen te overlijden. In het geval van Jan en Tanja bedraagt het bijzonder partnerpensioen voor Tanja als Jan komt te overlijden € 1.000 bruto per jaar (zolang Tanja leeft). Er is dus maar weinig waarde opgebouwd in de partnerpensioen pot. Deze bestond dus grotendeels uit een overlijdensrisicoverzekering. Bij overlijden van Tanja ontvangt Jan € 5.000 aan bruto partnerpensioen per jaar. Dit partnerpensioen is dus grotendeels als waarde opgebouwd.

Als Jan en Tanja kiezen voor standaardverevening of voor de verevening met het afwijkende percentage, dan krijgen beiden uiteindelijk waar ze recht op hebben aan ouderdomspensioen zolang ze allebei in leven zijn. Maar stel nou dat Jan komt te overlijden op zijn 68e. In dat geval vervalt de verevening van het ouderdomspensioen. Tanja ontvangt haar volledige ouderdomspensioen weer terug (de volledige € 8.000), maar krijgt dus geen ouderdomspensioen van de pensioenverzekeraar van Jan. In plaats daarvan ontvangt ze van die pensioenverzekeraar het bijzonder partnerpensioen van € 1.000 bruto per jaar. In plaats van € 14.000 aan pensioen heeft ze dan € 9.000 aan pensioen.  Dus zowel bij in leven zijn als bij vroeg overlijden van Jan is de keuze voor Tanja niet gunstig.

Als Tanja eerder zou overlijden dan Jan is dit voor Jan wel gunstig. Hij krijgt dan weer de beschikking over zijn volledige ouderdomspensioen € 20.000 en ontvangt daarnaast € 5.000 aan bruto partnerpensioen van de pensioenverzekeraar van Tanja. Voor Jan pakt deze keuze gunstig uit. Dit voelt voor beiden niet eerlijk of gelijkwaardig. Ze kijken daarom verder naar een alternatief wat het nadeel voor Tanja wegneemt. Dit alternatief is conversie.

Kiezen voor conversie?

Bij conversie wordt zowel het aandeel van Tanja aan ouderdomspensioen en haar recht op partnerpensioen van de pensioenverzekeraar van Jan tezamen omgezet in een zelfstandig recht op ouderdomspensioen wat in gaat op haar pensioengerechtigde leeftijd. Omgekeerd wordt hetzelfde gedaan voor Jan. Beide pensioenverzekeraars bevestigen dat ze meewerken aan conversie. Jan en Tanja krijgen zo dus allebei een eigen aanspraak op ouderdomspensioen bij de andere pensioenverzekeraar.

De waarde die dat vertegenwoordigd wordt dus afgesplitst van de eigen pensioenaanspraak. In het geval van Jan en Tanja betekent dit dat Tanja vanaf haar 67e haar eigen pensioen ontvangt waar het aandeel voor Jan is afgehaald. Daarnaast ontvangt ze dan al haar pensioenaanspraak van de pensioenverzekeraar van Jan. Ze hoeft dus niet meer 4 jaar te wachten.

Bovendien, als Jan op zijn 68ekomt te overlijden, ondervindt ze hiervan geen nadeel meer (al vloeit het stukje pensioen uit haar pensioenverzekering wat naar Jan is geconverteerd dan ook niet meer terug). Er is ook geen sprake meer van bijzonder partnerpensioen voor elkaar, maar dat recht was al omgerekend naar een extra stukje ouderdomspensioen. Omgekeerd geldt hetzelfde. Deze keuze voelt voor beiden eerlijker omdat deze keuze de eerdere bezwaren wegneemt. Deze keuze wordt vastgelegd in het scheidingsconvenant.

We weten nu dat de invloed van een scheiding op een pensioen groot is. Laat je goed informeren door een mediator. Heb je misschien een vraag? Laat deze dan hier achter. Lees meer: waar moet je op letten bij jullie pensioen bij de scheiding? Of Uit elkaar op latere leeftijd

Hypotheek bij scheiding: welke regelingen zijn er?

De hypotheek is van enorme invloed op de scheiding. De beslissing is genomen: jullie gaan uit elkaar. Maar scheiden met eigen koophuis kan veel vragen oproepen. De hypotheek is bij scheiding vaak het grootste financiële onderwerp. Wat zijn de fiscale gevolgen, waar moet je rekening mee houden? Er zijn verschillende regelingen voor de belasting die we in dit blog bespreken: de scheidingsregeling eigen woning, verhuisregeling en bijleenregeling. Ook lees je hoe het zit met het overnemen van de hypotheek bij scheiding.

Over de Auteur

Jantien Schaap

Mediator gespecialiseerd in echtscheidingen

Hypotheekrenteaftrek na scheiding

Jullie hebben een hypotheek en betalen maandelijks de rente aan de hypotheekverstrekker waarvoor je de hypotheekrenteaftrek hebt. De hypotheekrenteaftrek krijg je van de belastingdienst als je voldoet aan 3 voorwaarden:

  • De woning is jullie bezit.
  • Jullie hebben gezamenlijk de kosten van de woning, de maandelijkse rente- en aflossingsverplichting.
  • De woning is jullie hoofdverblijf.

Zolang je aan deze 3 voorwaarden voldoet zal de belastingdienst akkoord gaan met de persoonsgebonden aftrekpost in de aangifte inkomstenbelasting voor de betaalde rente.

Nu verlaat één van jullie de woning en binnen afzienbare tijd is ook de scheiding formeel afgerond. Daarmee voldoet degene die uit de woning is vertrokken dus niet meer aan alle 3 de voorwaarden voor de persoonsgebonden aftrek! De scheiding heeft gevolgen voor de hypotheekrenteaftrek.

De scheidingsregeling eigen woning

De verblijvende eigenaar/partner kan dus niet de resterende rente van de vertrekkende eigenaar/partner bij de belastingdienst declareren. Die persoon woont er niet meer. Om niet meteen met hogere kosten (c.q. een verminderde aftrekpost) geconfronteerd te worden, is de scheidingsregeling in het leven geroepen.

De scheidingsregeling eigen woning is een overgangsperiode van maximaal 2 jaar voor de persoon die uit de woning is vertrokken en waarin deze persoon nog de renteaftrek geldend mag maken bij de belastingdienst. Echter zal ook duidelijk uit het scheidingsconvenant moeten blijken hoe de afspraken hierover gemaakt zijn. Er zijn twee mogelijkheden.

Mogelijkheid 1: Beide betalen 50% rente

Betaalt ieder van jullie direct 50% van de rente aan de hypotheekverstrekker? Dan voldoe je aan de resterende 2 voorwaarden van de belastingdienst en kan ieder zelfstandig de betaalde rente in mindering brengen. In de aangifte moet ieder van jullie ook 50% van het eigenwoningforfait (EWF) opgeven!

Er kunnen aanvullende afspraken nodig zijn voor het vergoeden van het “woongenot” (het gebruik van de onverdeelde helft van de woning van de vertrokken eigenaar/partner). Deze optie heeft (fiscaal) vaak de voorkeur omdat voor ieder van jullie direct duidelijke en aantoonbaar is dat er kosten zijn gemaakt voor de woning.

Mogelijkheid 2: Verblijvende eigenaar betaalt de rente

Betaalt de verblijvende eigenaar/partner de volledige rente aan de hypotheekverstrekker? Dan zijn aanvullende afspraken nodig rondom vergoeding van het woongenot en de aangifte van het eigenwoningforfait is ook anders.

De vergoeding van de ene eigenaar/partner aan de ander voor het woongenot wordt ook wel eens omschreven als “partneralimentatie in natura”. Dit is echter een omschrijving die de belastingdienst niet erkend en waarmee het risico bestaat dat de belastingdienst de opgevoerde aftrekpost in mindering brengt. Er ontstaat mogelijk ook een conflict met de belastingdienst als er elders in het echtscheidingsconvenant wordt afgesproken dat er geen sprake is van partneralimentatie.

Laat je goed informeren bij scheiding

De belastingdienst constateert elk jaar veel fouten in de aangifte en daarmee aanleiding voor veel onverwachte negatieve fiscale gevolgen voor de net gescheiden partners. De belastingregels rondom een hypotheek bij scheiding, en niet specifiek alleen voor de woning, zijn complex, dus laat je goed informeren en eventueel adviseren door een fiscalist.

De verhuisregeling

Het kan zijn dat jullie uiteindelijk toch hebben besloten de woning te verkopen. Naast de bovengenoemde scheidingsregeling bestaat er dan ook nog de verhuisregeling. Deze regeling geldt alleen voor de eigenaar/partner die als laatste die woning verlaat. Is er door deze persoon ook een nieuwe woning gekocht? Dan mag deze persoon voor beide woningen de kosten in mindering brengen op het inkomen. De eigenaar/partner die als eerste de woning heeft verlaten kan geen gebruik maken van deze regeling.

De verhuisregeling geeft aan dat de renteaftrek blijft bestaan voor het huidige jaar en de daaropvolgende 2 kalenderjaren als de woning daarna direct (leeg) te koop wordt aangeboden. Voor deze periode vervalt het eigenwoningforfait. Mocht de woning onverhoopt na deze 2 kalenderjaren nog niet verkocht zijn, dan mag de rente niet meer in mindering worden gebracht en dient de woning en de hypotheek in box 3 (sparen en beleggen) opgegeven te worden.

De bijleenregeling

De Belastingdienst omschrijft de bijleenregeling als volgt:

“De hypotheek of lening waarover u de rente mag aftrekken, mag niet hoger zijn dan de aankoopprijs van uw nieuwe woning min de overwaarde van uw oude woning.”

Bij de verkoop van de woning aan derden of toedeling aan de andere partner, ontstaat er vaak overwaarde. Deze overwaarde staat bij de belastingdienst bekend als de eigenwoningreserve (EWR). Het bedrag dat is ontvangen aan overwaarde dient bij aanschaf van een nieuwe woning binnen 3 jaar te worden gebruikt voor de aankoop van deze nieuwe woning.

Indien dit niet het geval (stel: je hebt 20.000 hebt gebruikt voor de aanschaf van een andere auto o.i.d.), dan wordt er over dat verschil geen renteaftrek verleent. Het bedrag zal ook opgegeven moeten worden in box 3 (sparen en beleggen). Na drie jaar vervalt deze regeling en is het dus niet meer van belang of je de volledige overwaarde hebt gebruikt voor de aanschaf van de nieuwe woning.

Advies over de hypotheek bij scheiding

Financieel komt er een hoop kijken bij een scheiding, zeker met een hypotheek en eigen woning. Laat je dus goed informeren door een hypotheekadviseur om fiscale gevolgen te overzien. De mediators van Resolve werken samen met diverse hypotheekadviseurs in de regio, maar hoofdzakelijk met Van Ekeren Hypotheken die snel en onafhankelijk reageren.

Heb je recht op een toevoeging bij de scheiding?

Over de auteur

Sjoerd Uitenbroek

Mediator gespecialiseerd in echtscheidingen

Deze blog gaat over de kosten van een scheiding en de mogelijkheid van gesubsidieerde rechtshulp in Nederland. In deze blog wordt de casus van een echtpaar besproken, Nadia en Roel, die zich zorgen maken over de financiële aspecten van hun scheiding. Nadia heeft al 10 jaar niet gewerkt en maakt zich vooral zorgen over hoe ze de kosten van de scheiding kan dragen.

In Nederland is er een systeem van gesubsidieerde rechtshulp, waarbij de Raad voor Rechtsbijstand de kosten van mediation kan vergoeden voor mensen die dit niet zelf kunnen betalen. Er zijn inkomens- en vermogenseisen om hiervoor in aanmerking te komen. Na de scheiding wordt er ook een resultaatsbeoordeling gedaan om te zien of de toevoeging (subsidie) nog steeds gerechtvaardigd is.

Er is meestal een eigen bijdrage die betaald moet worden, variërend van € 54 tot € 107. Niet alle mediators en advocaten accepteren klanten die recht hebben op deze toevoeging, omdat de vergoeding van de Raad vaak lager is dan hun commerciële tarieven.

In het geval van Nadia en Roel kon een toevoeging voor Nadia worden aangevraagd, waardoor de kosten van de scheiding voor hen beperkt bleven. Het echtpaar moest wel rekening houden met de verkoop van hun huis en de verdeling van de overwaarde om aan de voorwaarden van de Raad voor Rechtsbijstand te blijven voldoen.

Als ik hoor dat één van beiden niet werkt of minder werkt, vraag ik altijd even door, want in Nederland hebben we gesubsidieerde rechtshulp. Dat houdt in dat de kosten van rechtshulp (ofwel de kosten van de mediation) voor mensen die dit niet zelf kunnen betalen, vergoed worden door de Raad voor Rechtsbijstand. Hoe werkt dit nu? Lees verder op onze blog bij de Nieuwe Stap:  Wat kost scheiden? We hebben nauwelijks spaargeld en we hoorden dat scheiden duur is

Hoe zit het nu met de toevoeging bij de scheiding?

Nederland kun je onder bepaalde voorwaarden recht hebben op een toevoeging bij een scheiding. Een toevoeging is een financiële tegemoetkoming van de overheid voor de kosten van een advocaat of mediator. Dit wordt ook wel gesubsidieerde rechtsbijstand genoemd.

Of je recht hebt op een toevoeging hangt af van je inkomen, vermogen en de aard van de zaak. Hier zijn enkele algemene punten waar je rekening mee moet houden:

  1. Inkomen en vermogen: Er zijn inkomens- en vermogensgrenzen vastgesteld door de Raad voor Rechtsbijstand. Als je inkomen en/of vermogen boven deze grenzen ligt, kom je niet in aanmerking voor een toevoeging.
  2. Eigen bijdrage: Als je in aanmerking komt voor een toevoeging, moet je meestal wel een eigen bijdrage betalen. De hoogte van deze bijdrage is afhankelijk van je inkomen.
  3. Mediation: Als je kiest voor mediation bij een scheiding, kun je ook in aanmerking komen voor gesubsidieerde rechtsbijstand. De voorwaarden zijn vergelijkbaar met die voor een advocaat.
  4. Aanvraag: De advocaat of mediator kan voor jou een toevoeging aanvragen bij de Raad voor Rechtsbijstand. Je kunt dit niet zelf doen.
  5. Uitzonderingen: Er zijn situaties waarin je geen recht hebt op een toevoeging, zelfs als je voldoet aan de inkomens- en vermogensgrenzen. Bijvoorbeeld als de zaak eenvoudig is of als het financiële belang te klein is.

Als je wilt weten of je in jouw specifieke situatie recht hebt op een toevoeging, is het raadzaam om contact op te nemen met een met een van onze scheidingsmediators. Zij kunnen je hierover informeren en eventueel een aanvraag voor je indienen.

Meer informatie over de financiën bij een scheiding.

Partneralimentatie naar 5 jaar, wat zijn de gevolgen?

Partneralimentatie naar 5 jaar, het wetsvoorstel is erdoor. Een wetsvoorstel om de maximale termijn van de partneralimentatie te verlagen van 12 naar 5 jaar is erdoor. Dit gaat gelden voor scheidingen vanaf 2020. Politiek gezien speelt deze discussie al lang en bepaalde politieke partijen zijn van mening dat de oude richtlijn van 12 jaar niet meer past bij de huidige maatschappij. Ex-partners moeten minder lang (financieel) aan elkaar vast zitten en eerder in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien.

Tegenstanders van de verlaging maakten zich zorgen over senioren en ouders van jonge kinderen. Deze groepen kunnen na een scheiding een flinke inkomensval krijgen, omdat ze bijvoorbeeld geen werk kunnen vinden of niet in staat zijn meer uren te werken. De wet houdt nu rekening met deze groepen.

Vijf vragen over de gevolgen van de verlaging van de partneralimentatie

We gaan in op 5 vragen om toe te lichten wat deze verlaging nu betekent in de praktijk.

1. Wat betekent dit als je gescheiden bent?

Voor stellen die al gescheiden zijn verandert er niets. Het gaat gelden voor stellen die vanaf volgend jaar gaan scheiden. Waarschijnlijk voor scheidingen die vanaf 01-01-2020 worden ingediend.

2. Heeft dit ook gevolgen voor de kinderalimentatie?

Nee, beide ouders moeten bijdragen aan het levensonderhoud van kinderen onder de 21 jaar.

3. Krijgt iedereen nu partneralimentatie?

Hoofdregel is dat je partneralimentatie ontvangt voor de helft van de periode van het huwelijke (of geregistreerd partnerschap), met een maximum van 5 jaar. Bij een huwelijk van 8 jaar, is er dus recht op 4 jaar partneralimentatie.

Verder zijn er 2 uitzonderingen op de wettelijke richtlijn:

1. Stellen die minstens 15 jaar zijn getrouwd én diegene die alimentatie gaat ontvangen is minder dan 10 jaar van de AOW-leeftijd af. Dit geldt dus voor iedereen die op of voor 1 januari 1970 is geboren. Deze groep heeft recht op tien jaar in plaats van vijf jaar alimentatie. Deze uitzonderingsgroep zal jaarlijks kleiner worden en na verloop van enkele jaren verdwijnen. De datum van 1 januari 1970 is wettelijk vastgesteld en verandert niet met de loop van de tijd.
2. Zijn er kinderen onder 12 jaar, dan is de partneralimentatie maximaal 12 jaar tot het jongste kind 12 jaar wordt.

Een praktijkvoorbeeld:

Tara en Guus gaan na een huwelijk van 16 jaar scheiden. Guus verdient aanzienlijk meer dan Tara en er is recht op partneralimentatie. In dit geval de helft van de duur van het huwelijk (is 8 jaar) met een maximum van 5 jaar. Ze hebben 2 kinderen van 12 en 8 jaar. Hun jongste kind wordt over 4 jaar 12 jaar oud, dit heeft geen invloed op de de duur van de partneralimentatie. Als hun jongste kind 5 jaar zou zijn geweest, is er recht op 7 jaar partneralimentatie (het duurt namelijk nog 7 jaar voordat hij of zij 12 wordt)

Ook is er een hardheidsclausule opgenomen in de nieuwe wet waarbij de duur voor partneralimentatie verlengd kan worden. Bijvoorbeeld indien er door de zorg van een gehandicapt kind niet of minder kan worden gewerkt om in het eigen onderhoud te kunnen voorzien.

4. Wat kan een mediator doen?

Een mediator maakt een alimentatieberekening en dit is de richtlijn voor zowel het bespreken van de partner-als kinderalimentatie. Er wordt gekeken naar de behoefte, gebaseerd op het gezamenlijk gezinsinkomen tijdens huwelijk en naar de draagkracht, wat is de ruimte om bij te dragen aan alimentatie. We houden rekening met de wettelijke richtlijnen. Op basis hiervan worden afspraken gemaakt over de hoogte en duur van zowel de partner als –kinderalimentatie. Hierbij kijken we naar het hele plaatje en mag je in onderling overleg altijd afwijken van de uitkomsten van de alimentatieberekening, als je dit maar bewust doet en weet wat dit voor jou betekent.

5. Moeten we nu wachten met scheiden tot volgend jaar?

Het antwoord hierop is nee. Jullie kunnen al rekening houden met de nieuwe wetgeving en de maximale duur aanpassen naar de termijn die in jullie situatie van toepassing is. Zeker vanuit mediation bepalen jullie samen de afspraken, dus willen jullie al vooruitlopen op de nieuwe wetgeving rondom de partneralimentatie dan kan dat.

Lees meer: hoe maak je goede afspraken over partneralimentatie? of lees meer over echtscheiding en financiën.

Overbedeling en onderbedeling, waar moet je op letten bij het verdelen van de financiën bij je scheiding?

Waar moet je opletten bij de verdeling van de financiën bij een scheiding? Over overbedeling en onderbedeling, de verruimde schenkingsregeling en de peildatum. Laat je goed voorlichten over de mogelijkheden door een onafhankelijke mediator. Maak goede afspraken, die passen bij jullie situatie.

Overbedeling en onderbedeling

Bij het verdelen van de financiën, kan er sprake zijn van over- of onderbedeling.

  • Overbedeling: de ex-partner krijgt (substantieel) meer als de andere.
  • Onderbedeling: de ex-partner krijgt (substantieel) minder als de andere

Overbedeling bij echtscheidingen is een situatie waarin er te veel vermogen of bezittingen zijn om te verdelen tussen de scheidende partijen. Dit kan leiden tot problemen bij de verdeling van het vermogen en conflicten tussen de scheidende partijen, en kan resulteren in een langere en moeilijke scheidingsprocedure. Het is belangrijk om een ​​realistische waardering te maken van het vermogen en de bezittingen van een paar voordat ze beslissen over een verdeling, en hulp te zoeken van een mediator of een scheidingsadvocaat indien nodig.

Wat is overbedeling?

Overbedeling treedt op wanneer bij het verdelen van een boedel, zoals bijvoorbeeld een huwelijksboedel bij scheiding (maar ook een erfboedel), één rechthebbende meer krijgt dan de anderen. Dit resulteert in een schuld bij de overbedeelde rechthebbende ten opzichte van de andere rechthebbenden. Een van de meest voorkomende oorzaken van overbedeling is de toebedeling van een huis aan één rechthebbende, die vaak een overwaarde heeft in vergelijking met het deel waarop ze recht hebben. In dit geval moet deze rechthebbende de anderen compenseren door hen een geldbedrag te geven.

Wat is onderbedeling?

Onderbedeling bij echtscheidingen is een situatie waarin één van de scheidende partijen minder krijgt toegewezen dan redelijkerwijs verwacht zou kunnen worden bij de verdeling van vermogen of bezittingen. Dit kan gebeuren als gevolg van onrealistische waarderingen of onjuiste verdelingen, en kan leiden tot ontevredenheid en mogelijk juridische stappen door de partij die onderbedeeld is. Mediation is hierbij ook goed denkbaar. Het is belangrijk om een ​​realistische waardering te maken van het vermogen en de bezittingen en om te streven naar een eerlijke verdeling tijdens een scheiding.

Overbedeling en onderbedeling

Verruimde schenkingsregeling

Tot 1 januari 2015 is er een verruimde schenkingsregeling. Zowel een verruiming van aan wie je het schenkt (eerder alleen ouders aan kinderen), als de hoogte van het bedrag (nu €100.000).

Dit betekent dat je aan je ex-partner geld kan schenken, als dit bedrag gebruikt wordt voor de aflossing van de restschuld of van de hypotheek.

Praktijkvoorbeeld: Voor een stel dat gaat scheiden en waar er sprake is van uitkoop (van bijvoorbeeld de woning). De ander kan aangeven af te zien van zijn aandeel in de overwaarde van de woning (dit is in feite een schenking). De ontvanger wordt daardoor overbedeeld, maar gezien de vrijstelling is er geen risico op het betalen van schenkingsrecht (mits aan de voorwaarden wordt voldaan).

Peildatum

Dit is de datum vanaf wanneer geldt: wat van jou is, is van jou en wat van mij is, is van mij. Bij bijvoorbeeld aandelen en een beleggingsregeling is de peildatum van belang, omdat de waarde per dag verschillend kan zijn.

Lees meer over financiën bij de scheiding of pensioen bij de scheiding.

Welke gevolgen heeft een scheiding voor de belasting?

Welke gevolgen heeft een scheiding voor de belasting? Een scheiding brengt vaak emotionele en praktische uitdagingen met zich mee, en ook de belastingaangifte verandert in veel gevallen aanzienlijk. Financiële afspraken, vermogensverdeling, en alimentatie kunnen direct gevolgen hebben voor je belasting. In dit artikel bespreken we de impact van een scheiding op de belasting en geven we praktische tips om de belastingtechnische gevolgen goed te managen. Een belangrijk onderdeel van de financiën bij de scheiding.

Vermogensverdeling

Een belangrijk onderdeel bij een scheiding is de verdeling van het vermogen. In Nederland bestaan er twee vormen van vermogensverdeling binnen het huwelijk: gemeenschap van goederen en huwelijkse voorwaarden. Deze keuze heeft invloed op hoe bezittingen en schulden verdeeld worden bij een scheiding en hoe de Belastingdienst naar deze verdeling kijkt.

Gemeenschap van goederen: Bij een huwelijk in gemeenschap van goederen zijn vrijwel alle bezittingen en schulden van beide partners gezamenlijk. Bij scheiding worden deze 50-50 verdeeld. De Belastingdienst controleert de eerlijkheid van deze verdeling door inzicht te krijgen in het echtscheidingsconvenant. Dit is belangrijk om te voorkomen dat een van beide partijen vermogensbelasting ontloopt.

Huwelijkse voorwaarden: Als je onder huwelijkse voorwaarden bent getrouwd, geldt een andere regeling. Vermogen en schulden die zijn vastgelegd in huwelijkse voorwaarden hoeven niet gelijkmatig verdeeld te worden, wat ruimte biedt voor specifieke afspraken. Let echter op, want afwijkingen kunnen leiden tot fiscale risico’s zoals schenkingsbelasting.

Afwijking van de 50%-50% verdeling

Het is mogelijk om af te wijken van de standaardverdeling, maar dat brengt fiscale risico’s met zich mee. In uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld uit morele verplichtingen of als er sprake is van kinderen, kan er voor een scheefdeling gekozen worden. Als uit het echtscheidingsconvenant echter niet duidelijk blijkt waarom de verdeling afwijkt, kan de Belastingdienst dit zien als een schenking aan de overbedeelde partij, die dan schenkingsbelasting moet betalen. Bij een aanzienlijke overbedeling, bijvoorbeeld de overwaarde van een woning, is het dan ook verstandig om dit goed vast te leggen en te motiveren in het convenant.

Wanneer is overbedeling een schenking of alimentatie?

Bij scheidingen komt overbedeling regelmatig voor; dit kan voorkomen wanneer één partij bijvoorbeeld in de echtelijke woning blijft. Als de andere partij afziet van een deel van het vermogen, ziet de fiscus dit soms als “afkoop” van partneralimentatie of als schenking. Dit heeft belastingtechnische gevolgen voor beide partijen:

Schenking: Bij een overdracht zonder redelijke tegenprestatie kan de Belastingdienst dit beschouwen als een schenking. De ontvanger betaalt dan schenkingsbelasting over de waarde van de overbedeling.
Afkoop van partneralimentatie: Als er sprake is van een afkoopregeling van partneralimentatie, wordt het bedrag belast tegen het progressieve tarief bij de ontvangende partij. Degene die afkoopt mag dit bedrag vaak aftrekken als partneralimentatie.

Voorbeeld situatie

Stel dat een vrouw na een scheiding in de gezamenlijke woning blijft en haar ex-partner afziet van zijn aandeel in de overwaarde. Indien dit niet duidelijk als schenking of alimentatieafkoop in het convenant is vastgelegd, kan de Belastingdienst alsnog besluiten dat de vrouw schenkingsbelasting moet betalen. Door duidelijke afspraken en een goed onderbouwd convenant kun je dit soort situaties vermijden.

Partneralimentatie en de belasting

Partneralimentatie heeft directe fiscale gevolgen voor beide ex-partners. Bij de scheidende partijen worden de volgende regels toegepast:

  1. Belasting bij ontvanger: Ontvangers van partneralimentatie dienen deze in hun inkomstenbelasting op te geven. Deze alimentatie wordt belast tegen het progressieve tarief, wat betekent dat hoe hoger je inkomen, hoe meer belasting je betaalt.
  2. Aftrek bij betaler: Voor de betalende partij is partneralimentatie fiscaal aftrekbaar. Dit kan aanzienlijk belastingvoordeel opleveren, vooral wanneer je in een hoger belastingtarief valt. Kinderalimentatie is daarentegen niet fiscaal aftrekbaar.

Gevolgen voor toeslagen

Als je partneralimentatie ontvangt, kan dit van invloed zijn op toeslagen zoals huurtoeslag en zorgtoeslag. Partneralimentatie telt namelijk als inkomen, waardoor je mogelijk minder recht hebt op toeslagen. Het is belangrijk om dit in je toeslagaanvraag aan te passen om te voorkomen dat je later toeslagen moet terugbetalen.

De eigen woning en de hypotheek

De eigen woning en hypotheekverdeling zijn complexe thema’s bij scheidingen. Er zijn verschillende belastingregels van toepassing die afhankelijk zijn van het gebruik van de woning na scheiding.

  1. Verblijven in de woning: Blijft één van de ex-partners in de woning, dan kan dit leiden tot overbedeling. Dit kan gezien worden als een schenking, tenzij er duidelijke afspraken zijn gemaakt.
  2. Eigenwoningforfait en hypotheekrenteaftrek: De partner die in de woning blijft, moet het eigenwoningforfait blijven opgeven en heeft recht op hypotheekrenteaftrek, mits deze partner ook hoofdelijk aansprakelijk blijft voor de hypotheek.
  3. Fiscale regeling bij verkoop: Wanneer de woning wordt verkocht, valt de overwaarde onder de bijleenregeling. Dit betekent dat de overwaarde bij aankoop van een nieuwe woning moet worden geïnvesteerd om volledige hypotheekrenteaftrek te behouden.

Hoe voorkom je fiscale problemen na een scheiding?

Een scheiding is vaak ingewikkeld en het is belangrijk om zaken fiscaal goed te regelen. Met een aantal stappen kun je onaangename fiscale verrassingen zoveel mogelijk voorkomen:

  1. Schakel een belastingadviseur in: Een gespecialiseerde belastingadviseur kan helpen om de financiële en fiscale gevolgen van de scheiding inzichtelijk te maken.
  2. Duidelijk convenant opstellen: Zorg ervoor dat het convenant helder aangeeft waarom de vermogensverdeling afwijkt van de standaard 50%-50% regeling, en maak afspraken over alimentatie en de eigen woning expliciet.
  3. Pas toeslagen en aangifte aan: Vergeet niet je toeslagen en belastingaangifte bij te werken na een scheiding. Dit voorkomt dat je achteraf te veel ontvangen toeslagen moet terugbetalen.

Hoe ziet de fiscus het?

Hier kan deze overbedeling ook worden gezien als afkoop partneralimentatie. Daar moet voorzichtig mee worden omgegaan. Indien een overbedeling (bijvoorbeeld overwaarde woonhuis) van toepassing is en de ander geen partneralimentatie ontvangt, dan kan de fiscus dit zien als afkoop. Bij de overbedeelde belast tegen het progressieve tarief en bij de onderbedeelde aftrekbaar.

Voorbeeld: Het is wel eens voorgekomen dat de belastingadviseur van de onderbedeelde partij dit bedrag heeft opgenomen als afkoop partneralimentatie. Dat is heel vervelend want de vrouw kreeg een aanslag. Duidelijkheid in het convenant is dan ook van belang! Met als uitgangspunt redelijkheid en billijkheid moet gemotiveerd worden waarom één van beide het vermogen krijgt. Bijvoorbeeld indien verkregen uit erfenis of het vermogen was al aanwezig bij aanvang van het huwelijk.

Lees meer over de gevolgen van een scheiding en belasting: belastingdienst.nl of scheiden en de eigen woning, waar op letten bij de belasting.

Stappenplan schulden bij scheiden

Welke stappen moet je zetten als er schulden zijn bij een scheiding, door een lening bijvoorbeeld. Wat kun je zelf doen en wat kan een scheidingmediator voor jullie betekenen? Door stappen te zetten krijg je overzicht van de schulden. Een mediator licht je voor over de opties en kan ook werk uit handen nemen.

Schulden en wat jezelf kunt doen

Wat kun je zelf doen als je schulden hebt:

  • Vraag bij het BKR (Bureau Krediet Registratie) een overzicht op van de leningen. Dit geldt voor beide partners afzonderlijk. Het BKR registreert alle leningen; naast een eventuele hypotheek staan hier ook creditcards en rood stand bij de bank. Dit kan via BKR opvragen.
  • Vraag bij de verstrekker van de lening de actuele stand van het uitgeleende bedrag op.
  • Informeer de bank dat jullie willen scheiden. Kijk of het mogelijk is, of je een lening kunt splitsen, dit houdt in dat de lening voor de helft op beide partners naam komt. Wel komt regelmatig in de praktijk voor, dat dit niet lukt.
  • Regel een opname stop bij de bank. Voordeel hiervan is dat de andere partner, het geld wat jij hebt overgemaakt niet kan terugboeken.
  • Kijk of je genoeg financiën hebt om jouw deel van de lening af te kopen. Dit betekent dat dat deel in één keer betaald wordt. Voordeel hiervan is dat als je ex-partner niet betaalt, de schuldeiser niet bij jou kan aankloppen.

Door bovenstaande stappen te zetten krijg je overzicht van de schulden, de maandlasten en de looptijden van de leningen.

Wat kan een mediator doen als er schulden zijn?

Als er schulden zijn bij de scheiding, gaat de mediator jullie ondersteunen. Wat kan een mediator betekenen?

  • Ondersteunen in bovenstaande stappen, ook afhankelijk van wat je zelf wilt regelen. Omdat er veel geregeld moet worden bij een scheiding en er veel emoties spelen, kan het prettig zijn dat een bemiddelaar werk uit handen neemt. Een bemiddelaar kan bijvoorbeeld contact opnemen met de bank over het afkopen van de schuld.
  • Maken van een financieel overzicht. Wat is het bedrag dat uitstaat? Gaan we het bedrag door de helft doen? Of maak je door een verschil van inkomen andere afspraken?
  • Bespreken of een lening helemaal of een gedeelte ervan kan worden afgekocht. Soms is dat mogelijk omdat er geld vrijkomt van de verkoop van het huis, of je wordt uitgekocht voor jouw gedeelte van het huis. Soms is er ook familie, die wil steunen in de scheidingssituatie en geld wil lenen.
  • Voorlichting geven over de consequenties van keuzes. Stel bijvoorbeeld dat je afspreekt dat de lening op één naam komt te staan. De ander hoeft dan niet mee te betalen aan de aflossing. Als de ene partner echter stopt met betalen, kan de bank bij de andere partner aankloppen, als er sprake is geweest van een huwelijk in gemeenschap van goederen.
  • Voorlichten over leningen en de huwelijkse vorm. Als je ‘in gemeenschap van goederen’ bent getrouwd, worden alle leningen gezamenlijk. Dit geldt ook als een lening door één van de partners voor het huwelijk is afgesloten.

In het scheidingsconvenant komt een overzicht van de leningen te staan, met het saldo op dat moment, of de lening gezamenlijk is of op één naam komt en de afspraken over de aflossing. Dit wordt ook getekend door beide partners. Let op: dit is een interne afspraak; je maakt onderling afspraken om alles goed te regelen. Een schuldeiser kan in de praktijk anders handelen en een bedrag bij een ex-partner proberen te verhalen.

Lees meer: wat kan mediation bij de scheiding betekenen?

Keurmerk MFN mediators logo
Keurmerk High trust logo
Call Now Button