Hoe ga je om met verlies en rouw bij de scheiding?

Een fase van rouw na de scheiding is heel normaal. Er is bij een scheiding sprake van verlies. Door hier bewust mee om te gaan, voorkom je dat er onverwerkt verdriet en rouw ontstaat door de scheiding.

Een scheiding gaat vaak gepaard met conflicten, onbegrip en verwijten over en weer. Het gevolg is dat partners ernstig van elkaar verwijderd raken, waarbij de tijd het conflict doorgaans nog verder verhardt. Scheidende stellen kunnen hierin volledig vast komen te zitten. Een slechte relatie tussen ex-partners heeft niet alleen negatieve gevolgen voor henzelf, maar zeker ook voor hun kinderen.

Kinderen lijden vaak meer onder de conflicten die tussen hun ouders ontstaan dan onder de scheiding zelf. Kinderen zijn immers loyaal naar beide ouders. Kinderen raken verstoord in hun ontwikkeling wanneer zij het gevoel hebben dat zij moeten kiezen tussen hun ouders of zich verantwoordelijk voelen voor het welzijn van hun ouder(s).

Wanneer scheidende stellen zich realiseren dat onder hun conflict vaak verlies schuilgaat, hebben zij kans uit het conflict te blijven. Het is belangrijk dat ieder op zijn of haar eigen manier gevoelens van verlies in de ogen kijkt en de tijd neemt om dit verlies (al dan niet gezamenlijk) te verwerken. Anders dan bij een conflict, zal de tijd gevoelens van verlies juist doen verzachten.

Aandacht voor verlies

Door aandacht te geven aan het verlies dat je lijdt, worden negatieve emoties beheersbaar. Dit zorgt voor minder onderlinge conflicten en een soepelere scheiding. Dit kan de rouw na de scheiding dragelijker maken. Bij een scheiding lijdt je verlies aan het HART (afkorting). Er is vaak een gevoel van verlies van:

• Houvast: verlies van je woning, partner, het contact met je kinderen en je identiteit als partner.
• Autonomie: je hebt het gevoel dat dit je overkomt, dat je geen controle meer hebt over je eigen leven.
• Rechtvaardigheidsgevoel: dit speelt met name wanneer jij niet degene bent die de beslissing heeft genomen om uit elkaar te gaan.
• Toekomstperspectief: je toekomst is onzeker, je vraagt je af waar je straks zult wonen, hoe je financiële situatie eruit zal zien, wanneer de kinderen bij je zullen zijn.

Wanneer je samen met je partner zo soepel mogelijk wilt scheiden, helpt het om inzicht te krijgen in de zogenaamde ‘cirkel van verlies’. Hierdoor ontstaat inzicht en begrip over de fase waarin jij en je aanstaande ex-partner zich bevinden. Zo voorkom je ook dat er onverwerkt verdriet ontstaat door rouw na de scheiding.

Hoe verloopt de cirkel van verlies?

Een relatie die eindigt in een scheiding doorloopt verschillende fasen.

1. Na de beginfase van de relatie volgt er een fase van hechting en een intieme en seksuele relatie.
2. Als je vervolgens gaat scheiden, komt er een fase van afscheid nemen van de relatie.
3. Wanneer je in staat bent om bewust betekenis te geven aan het verlies dat je daarbij lijdt en de noodzaak van verwerking hiervan, kun je je scheiding stap voor stap aanvaarden. Hierdoor kun je je weer openstellen voor contact en verder met je leven.

Michelle heeft ‘nu al’ een ander

William en Michelle gaan na 16 jaar huwelijk scheiden. Michelle heeft de knoop doorgehakt. Ze liep al langer rond met het gevoel dat ze zich niet gelukkig voelt, maar heeft dit nooit echt met hem kunnen bespreken. Ze heeft wel aan William aangegeven dat ze meer samen met hem wilde doen. Ze miste het dat ze geen dingen met hem kon delen en ook had zij het gevoel dat het William niet interesseerde hoe het echt met haar ging. De melding dat zij wilde scheiden, kwam voor William dan ook als een donderslag bij heldere hemel.

Kijkend naar de verliescirkel kun je zeggen dat Michelle deze cirkel op het moment dat zij de scheidingsboodschap bracht, al helemaal heeft doorlopen. William staat echter nog in het begin. Dit maakt het ook duidelijk waarom Michelle ‘nu al’ klaar is om te daten. Zij is al ‘los’ van William waardoor zij zich opnieuw kan hechten. William zit nog in het proces van afscheid nemen en rouwen. Door dit in te zien kan er bij beiden meer begrip komen voor de fase waarin ieder van hen zich bevindt. Dit besef kan ondersteunend werken om conflicten en verharding te voorkomen. Op deze manier voorkom je dat er onverwerkte rouw en verdriet ontstaat door de scheiding en je niet verder kunt.

Lees meer: mijn partner heeft een ander of emoties bij de scheiding.